Trzeba to wyraźnie podkreślić: dzieci z mutyzmem wybiórczym to zdecydowanie nie są dzieci nieśmiałe ani zahamowane. AF: Kogo dotyczy problem? AGZ: Problem rozpoczyna się już w przedszkolu i dotyczy głównie małych dzieci w wieku ok. 4 do 8 lat. Jest związany z uspołecznieniem dziecka, z jego otwieraniem się na relacje z otoczeniem Czym charakteryzuje się dziecko z mutyzmem wybiórczym? w domu jest rozgadane i „buzia się mu nie zamyka”, natomiast w przedszkolu/szkole milknie; czuje duży niepokój, kiedy jest zmuszane do mówienia; nie lubi zmian, szczególnie tych niezapowiedzianych; nie lubi być w centrum uwagi; ma „kamienną twarz”, w sytuacji stresowej Jak zachowuje się dziecko dotknięte mutyzmem wybiórczym? 1. W obecności pewnych osób (zazwyczaj bliskich) mówi płynnie i poprawnie, natomiast nie odzywa się w niektórych miejscach i do niektórych ludzi (na przykład do dzieci lub pań w przedszkolu czy do sąsiadów). Stan taki trwa przynajmniej miesiąc i nie mija samoczynnie. 2. Fast Money. No powiedz coś! No mów! Odezwij się! Pani się ciebie coś pyta! No nie wstydź się! Wiele dzieci słyszy takie upomnienia. Część z nich reaguje tak, jak byśmy chcieli. Część idzie w zaparte. A część mimo szczerych chęci nie jest po prostu w stanie wydusić z siebie nawet kilku słów. Rodzicowi ciężko jest zrozumieć, czemu tak się dzieje. Czemu dziecko, któremu w domu buzia się nie zamyka, nie potrafi powiedzieć prostego „tak” lub „nie” przy kimś obcym? Czemu dziecko, które na każde słowo rodzica ma trzydzieści słów od siebie, nawet nie otwiera buzi w przedszkolu? Czemu dziecko, które na podwórku jest odważne i wesołe, w szkole prosi koleżankę, żeby za nie odpowiadała nauczycielowi? Odpowiedzi mogą być różne, tak jak różne są dzieci i ich potrzeby. Ale jeśli zetknąłeś się z takim problemem bardzo prawdopodobne, że u jego podstaw leży mutyzm wybiórczy. Mutyzm wybiórczy – co to jest? „Mutyzm wybiórczy, zwany również selektywnym (…) jest zaburzeniem lękowym polegającym na wybiórczości mówienia, przez co rozumie się, że dziecko mówi w pewnych sytuacjach, a milczy w innych. Najczęściej zaburzenie to rozwija się we wczesnym dzieciństwie, między trzecim a piątym rokiem życia.” To definicja mutyzmu wybiórczego z książki wydanej niedawno przez wydawnictwo Impuls – „Mutyzm wybiórczy. Skuteczne metody terapii.” Jest to bardzo ciekawa, choć dość specjalistyczna publikacja, która podaje zarówno przyczyny, objawy jak i metody terapii pomagające dzieciom z mutyzmem wybiórczym odzyskać głos w sytuacjach stresowych. Warto żeby zainteresowali się nią rodzicie, którzy podejrzewają, że ich dziecko może mieć taki problem. Ale warto też, może nawet bardziej niż w przypadku rodziców, warto żeby tą publikacją zainteresowali się nauczyciele przedszkolni i wczesnoszkolni. To właśnie oni są w stanie wykryć to zaburzenie, ze względu na to, że a) przedszkole i szkoła mogą być tym stresującym czynnikiem, który wywołuje mutyzm wybiórczy, więc to tam ujawni się on często po raz pierwszy b) wcześnie zdiagnozowany i poddany terapii mutyzm wybiórczy można pokonać c) niezauważony na pierwszych etapach edukacji, umacnia się i utrudnia dzieciom zarówno edukację na wyższych poziomach, jak i normalne społeczne funkcjonowanie. Objawy mutyzmu wybiórczego Na szczęście objawy mutyzmu selektywnego, jeśli się o nich wie, nie są zbyt trudne do rozpoznania. Łatwo więc je wyłapać i skierować dziecko do odpowiedniego terapeuty. A znając reguły dotyczące terapii i samego zaburzenia, można we współpracy z terapeutą wspierać dziecko tam gdzie tego najbardziej potrzebuje – czyli najczęściej w przedszkolu i szkole. Jak zatem rozpoznać, czy dziecku potrzebna jest dokładniejsza diagnoza w tym kierunku? „Jakie zachowania u dziecka w przedszkolu mogą sugerować występowanie mutyzmu wybiórczego? By to ustalić, nauczyciel przedszkola powinien odpowiedzieć sobie na poniższe pytania: Czy dziecko rozmawia z rówieśnikami w przedszkolu? Czy dziecko rozmawia z nauczycielami i innym personelem przedszkolnym? Czy dziecko aktywnie werbalnie uczestniczy w zabawach i zajęciach przedszkolnych? Czy dziecko mówi chóralnie z grupą wiersze i śpiewa piosenki? Czy dziecko spożywa posiłki czy korzysta z toalety? Jeśli na większość z tych pytań odpowiedź brzmi „nie”, „czasem”, „mówi tylko szeptem” i jednocześnie wiadomo, że dziecko normalnie rozmawia z rodzicami w domu, to istnieje prawdopodobieństwo występowania u niego mutyzmu wybiórczego. W takim przypadku należy przekazać spostrzeżenia rodzicom i specjalistom (psycholog, logopeda) pracującym w przedszkolu. Następnie trzeba wdrożyć odpowiednie postępowanie wobec dziecka i ewentualnie rozpocząć proces diagnostyczny.” („Mutyzm wybiórczy. Skuteczne metody terapii.”) Naprawdę nie warto bagatelizować sprawy, zwalać wszystkiego na nieśmiałość, czy zarzucać dziecku, że jest niegrzeczne. Mutyzm wybiórczy może przybierać różne formy – czasami dziecko poza domem nie rozmawia wcale, czasem mówi bardzo cicho, albo tylko z wybranymi osobami. Ale niezależnie od stopnia nasilenia dzieci z mutyzmem wybiórczym napotykają na swojej drodze wiele trudności, które nawarstwiając się mogą doprowadzić do jeszcze poważniejszych zaburzeń. Autorki książki jednak pocieszają, że wcześnie wykryty jest stosunkowo łatwy w leczeniu, a prawidłowa terapia i szybka diagnoza pozwalają szybko całkowicie pozbyć się problemu. A Wy – słyszeliście kiedyś o tym zaburzeniu? Mieliście kiedyś do czynienia z osobami dotkniętymi mutyzmem wybiórczym? Pamiętaj, że ja w ten artykuł włożyłam czas i pracę. Jeśli więc Ci się podoba i uważasz, że może się przydać komuś ze swoich znajomych – udostępnij go dalej. Takie udostępnienia i komentarze, to dla mnie znak, że moja praca nie idzie na marne. A jeśli jesteś na blogu po raz pierwszy – serdecznie zapraszam do zapoznania się z zakładką„Od czego zacząć czytanie bloga?” Gdy dziecko przestaje mówić w niektórych sytuacjach, np. w szkole lub przedszkolu, jednocześnie w domu komunikując się bez problemów, możemy podejrzewać mutyzm wybiórczy. Najprościej tłumacząc, możemy podać dość popularny przykład: dziecko w domu nie ma problemów z mówieniem, a w przedszkolu milknie. W takich sytuacjach często myśli się o nieśmiałości dziecka i rodzice nie doszukują się nieprawidłowości. Najczęściej mutyzm ma podłoże psychologiczne i ma związek z lękiem, a nawet fobią. Diagnoza jest trudna i wymaga w pierwszej kolejności wykluczenia zaburzeń słuchu oraz neurologicznych przyczyn zaburzeń mowy. Kolejnym krokiem jest wyłączenie poważniejszych trudności w wymowie, takich jak jąkanie, autyzm, opóźnienie umysłowe, czy uszkodzenie ośrodków mowy. Zaburzenia mowy, jak np. jąkanie jest jedynie cechą towarzyszącą, a nie przyczyną zaburzenia. Dzieci z mutyzmem selektywnym funkcjonują zazwyczaj w normie intelektualnej i rozwojowej. Potrafią mówić, mogą być bardzo gadatliwe w wybranym przez siebie otoczeniu – najczęściej w domu rodzinnym. Może się jednak zdarzy, że bliskie osoby dziecka, np. dziadkowie mogą nawet nie usłyszeć jego głosu. W pewnych sytuacjach dzieci z mutyzmem mogą być radosne i chętnie angażować się w zabawy, natomiast nie mogą wydobyć z siebie głosu lub tylko szepczą. Mówienie wiąże się z odczuwaniem wysokiego poziomu lęku przed którym dziecko się broni i wybiera komunikację za pomocą gestów, mimiki i pisma. W sytuacjach społecznych dzieci z mutyzmem mają uczucie ściśniętego gardła, które nie pozwala im zabrać głosu. Z tego powodu mogą unikać uczestniczenia w zajęciach grupowych – szczególnie jeśli wiążą się one ze spotkaniem nowych osób. Gdy dziecko z mutyzmem wybiórczym spotyka nowo poznaną osobę, może stać nieruchomo lub unikać kontaktu wzrokowego. Może występować niechęć do nowych smaków, potraw, niechęć do zmian. Każda niezapowiedziana zmiana to dodatkowy stres który wzmaga lęk. Dzieciom jest dużo łatwiej nawiązać relacje w kameralnej atmosferze i w otoczeniu rówieśników. Objawy mutyzmu mogą mieć różne natężenie. Wyróżnia się: mutyzm ciężkiego stopnia – dzieci nie są w stanie mówić w przedszkolu/szkole, nie odzywają się w ogóle do większości osób; mogą zwracać się na placu zabaw do dzieci, ale nie mówią do nich w klasie, gdzie mogą być słyszane przez inne osoby. mutyzm lekkiego stopnia – dzieci mówią ciszej niż inni, nie zawsze milczą w szkole: mogą sygnalizować swoją obecność, np. rozmawiać z jednym nauczycielem, natomiast z innymi już niekoniecznie; nie inicjują swobodnej rozmowy z innymi, niechętnie utrzymują kontakt wzrokowy. Zarówno dzieci z lekką postacią mutyzmu, jak i dzieci z ciężką postacią wymagają takiej samej terapii i wsparcia w środowisku domowym i szkolnym. Mutyzm wybiórczy nie dotyczy sporadycznych sytuacji. Jest stały w czasie. Dotyka częściej dziewczynek niż chłopców. Trudności najczęściej pojawiają się między 3 a 5 rokiem życia. Nieleczony mutyzm z czasem może się utrwalić . Jeśli dziecko nie otrzyma pomocy terapeutycznej, może dojść do wniosku, że nikt go nie rozumie. W efekcie tego możliwe jest, iż dziecko wybierze izolowanie się. Terapia polega na budowaniu poczucia wartości i bezpieczeństwa, a także pracy nad obniżeniem lęku dziecka. Praca terapeutyczna zaczyna się od komunikacji niewerbalnej, następnie dźwięków i szeptu, a na końcu głośnych słów. Należy dać dziecku jak najszerszą możliwość wyrażania trudnych uczuć oraz lęku w danej sytuacji poprzez rysunek. Tłumienie uczuć powoduję ich kumulację. Uczucie wyrażone staje się łatwiejsze do zniesienia. W sytuacji, gdy dziecko wyraża swój lęk mówiąc o nim bądź rysując, konfrontuje się ze swoimi uczuciami. Zaczyna lepiej rozumieć siebie. Dziecko zapytane o to, dlaczego nie mówi, często nie udzieli nam odpowiedzi. Dla rozwoju komunikacji ogromne znaczenie ma relacja terapeuty z dzieckiem. Kolejnym bardzo ważnym czynnikiem w terapii jest wyposażenie rodziców w umiejętności i narzędzia służące do pracy z dzieckiem. Rodzic jako najlepszy ekspert od swojego dziecka będzie gotowy udzielić mu wsparcia w każdej sytuacji. Wczesna diagnoza daje większe szanse na leczenie, ponieważ mutyzm jest bardziej podatny na terapię w początkowej fazie. Pamiętajmy o tym, kiedy zaobserwujemy pierwsze niepokojące objawy, warto skonsultować je ze specjalistą. Psycholog dzieci będzie odpowiednią osobą do tego, by rozwiać nasze wątpliwości. Bibliografia Mutyzm wybiórczy Maggie Johnson, Alison Wintgens Bystrzanowska M. Mutyzm wybiórczy . Poradnik dla rodziców, nauczycieli i specjalistów Przyjmuję pacjentów stacjonarnie w ramach wizyt prywatnych „psycholog warszawa” lub online w ramach wizyt „psycholog online„ Śledź nas na Facebooku i na Instagramie! I. IDENTYFIKACJA PROBLEMUW roku szkolnym 2011/12 do mojego oddziału przedszkolnego uczęszczała Ania. Była ona inna niż pozostałe dzieci i było to zauważalne. Dziewczynka była skrajnie nieśmiała, spięta, na zajęciach nie odzywała się w ogóle do pań i rówieśników. Bała się mówić i przeżywała bardzo emocjonalnie sytuację, podczas których oczekiwało się od niej komunikowania się. Dziewczynka rozumiała polecenia, biernie rozpoznawała figury, kolory, zwierzęta itp. Sądziłam, że Ani okres adaptacyjny potrwa dłużej niż w przypadku innych dzieci i z czasem problemy znikną gdy zacznę indywidualnie z nią pracować. Prócz niemówienia dziewczynka wstrzymywała mocz. Potrafiła przez cały dzień pobyty w przedszkolu nie załatwiać potrzeb fizjologicznych. Byłam bardzo zaniepokojona tym faktem i poprosiłam Ani mamę o rozmowę, w której poinformowałam o zaobserwowanych przeze mnie problemach. Mama Ani była w pełni gotowa na współpracę ze mną aby pomóc swojemu dziecku. Omówiłyśmy wspólna strategię działań. Podjęłam działania w celu zlikwidowania czy zminimalizowania zaburzonych funkcji. Sugerowałam mamie Ani udanie się z dzieckiem do Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Turku. Napisałam na podstawie własnych obserwacji opinię dziecka podejrzewając zahamowanie emocjonalne. Za zgodą rodziców dziewczynka została objęta opieką poradni. Na podstawie badania psychologicznego stwierdzono u dziecka „mutyzm wybiórczy”. Wśród czynników utrudniających funkcjonowanie dziecka psycholog wskazał:- barierę komunikacyjną spowodowaną brakiem mowy- obniżoną sprawność grafomotoryczną i manualną (ruchy kanciaste, słaba praca nadgarstka)- obniżona koordynacja wzrokowo – ruchowa- trudności w koncentracji uwagi- dojrzałość społeczna na poziomie znacznie niższym niż przewidziana dla wieku- nieadekwatnie reagowała na dźwięk (zasłaniała uszy)Po przeprowadzeniu badań i analizie dostępnej dokumentacji poradnia zaleciła objęcie dziewczynki następującymi formami pomocy:- zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w celu stymulowania ogólnego rozwoju psychoruchowego ( rozwijania sprawności grafomotorycznej i manualnej, usprawnienia pamięci słuchowej, usprawnienia koordynacji wzrokowo – ruchowej, percepcji słuchowej i wzrokowej- zajęcia logopedyczne w celu usprawnienia mowy- zajęcia socjoterapeutyczne w cele wzbudzania motywacji do dodatkowych ćwiczeń i uczenia radzenia sobie w sytuacjach trudnych, budowania więzi emocjonalnej z rówieśnikamiPostanowiłam zachęcać i angażować Anię do uczestnictwa (w miarę możliwości) w życiu społecznym (z naciskiem na kontakty z rówieśnikami) oraz objąć dziewczynkę szczególną opieką dydaktyczną i GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKAZ wywiadu z matką wynikało, że dziewczynka wychowuje się w rodzinie pełnej, ma starszego brata. Ciąża matki przebiegała normalnie, poród odbył się w terminie i bez powikłań. Dziecko rozwijało się prawidłowo, Ania ruchowo była dość sprawna i bez większych trudności wykonywała proste czynności dnia codziennego. Jednak dało się zauważyć u Ani brak temperamentu. Oboje rodzice mają wykształcenie zawodowe, warunki mieszkaniowe są dobre, dziewczynka ma swój pokój i sporo zabawek. Matka obecnie nie pracuje i zajmuje się domem i wychowywaniem dzieci. Ulubionym zajęciem Ani była zabawa lalkami, kolorowanie obrazków w malowankach, zabawa w kuchni. Chętnie słuchała piosenek. Bawiła się sama lub z bratem a czasami z rówieśnikami, którzy ją odwiedzali. W kontaktach z rodzicami, bratem i bliskimi rówieśnikami odzywała się, rozmawiała i nawiązywała słowne kontakty, ale miała zahamowany temperament. Ania nie absorbowała dużo czasu rodziców ponieważ bardzo lubiła bawić się sama. Jej mama w tym czasie poświęcała bardzo dużo czasu starszemu synowi, który miał trudności w szkole i musiała mu dużo pomagać. Mama Ani powiedziała mi, że ojciec Ani ma predyspozycje do reagowania niepokojem w kontaktach z innymi mamie, jakie konsekwencje niesie za sobą mutyzm wybiórczy zarówno w procesie edukacyjnym jak i emocjonalno – społecznym. Mama okazał się osobą szczerą w rozmowie i otwartą na oparciu o moje obserwacje zachowań Ani, jej prac wytwórczych oraz pracy z podręcznikiem mogłam stwierdzić, że Ania ma problemy w przygotowaniu do nauki pisania i czytania. W czasie zajęć przejawiała średnią aktywność a jej tempo pracy było bardzo wolne. Ania wymagała indywidualnej pomocy i dodatkowych objaśnień. Trudno było zbadać stopień rozwoju słuchu fonematycznego dziecka oraz znajomość wymaganych treści programowych, umiejętności matematycznych oraz logicznego myślenia. Sprawność grafomotoryczna i manualna dziecka była poniżej przeciętnej. Dziewczynka chociaż zachęcana przeze mnie i jej rówieśników nie brała udziału w zabawach z innymi dziećmi. Przyglądała im się z dystansu i bawiła się sama. Była to dość ewidentna i łatwa do zaobserwowania dysfunkcja dziecka. Poza tym podczas ćwiczeń gimnastycznych dało się zaobserwować opóźnione reakcje Ani na sygnał czy też nieskoordynowane ruchy podczas ćwiczeń i zabaw ruchowych. Także czynność samoobsługowa taka jak ubieranie się czy zapinanie sprawiał jej duże ZNACZENIE PROBLEMUMowa jest najbardziej efektywnym sposobem komunikowania się i ma ogromne znaczenie rozwoju dziecka oraz dla jego psychicznego i społecznego przystosowania się. Obok rodziny ważną rolę w kształtowaniu mowy odgrywa przedszkole, gdyż to właśnie tutaj istnieje świadomy program działania, stwarzane są sytuację do słuchania, wypowiadania się i badań wstępnych, czyli wywiadu i obserwacji wynikało, że być może Ania ma genetyczne predyspozycje do reagowania niepokojem w kontaktach z innymi jak jej tata lub istnienie zahamowanego temperamentu we wczesnym dzieciństwie było przyczyną wystąpienia mutyzmu wybiórczego. Pogłębiając swoją wiedzę nt. zagadnienia mutyzmu wybiórczego dowiedziałam się, że ma on swoje podłoże w mózgu, gdzie znajduje się ciało migdałowe odpowiedzialne za pojawianie się reakcji lękowej. Gdy do ciała migdałowego dociera sygnał o niebezpieczeństwie wyzwala szereg reakcji mających na celu ochronę przed zagrożeniem. W przypadku dzieci z mutyzmem sygnał taki pojawia się w sytuacjach towarzyskich jak przedszkole, spotkania z nieznanymi ludźmi. Pójście do przedszkola sprawia, że mutyzm wybiórczy staje się widoczny ponieważ się oczekiwania interakcji społecznych, mówienia, występowania na forum. Ania miała trudności w porozumiewaniu się i kontakty z rówieśnikami były dla niej bardzo że powyższy problem ma decydujący wpływ na dalsze funkcjonowanie w szkole i że brak pracy w tym zakresie może spowodować pogorszenie się problemu, nieuzyskanie dojrzałości szkolnej a w następstwie odroczenie od obowiązku szkolnego. Systematyczna, zaplanowana i konsekwentna praca (nauczyciel – rodzic) nad wieloma sferami rozwojowymi dziecka pozwoli na zniwelowanie problemu i może dać zamierzone PROGNOZANEGATYWNA- na podstawie moich doświadczeń i przeczytanej literatury stwierdziłam, że problem pogłębi się- nieleczony mutyzm wybiórczy może doprowadzić do depresji- dziecko może stracić motywację do nauki i wiary we własne możliwości- w przypadku zaniechania oddziaływań logopedycznych lub zajęć pomocy psychologiczno – pedagogicznej dziewczynka nie będzie porozumiewać się z nauczycielem i rówieśnikami- nie będzie akceptowana przez kolegów i koleżankiPOZYTYWNAJeśli zostaną podjęte środki zaradcze przez wychowawcę, logopedę i rodziców:- zostanie zlikwidowane zaburzenie- dziecko łatwiej będzie przyswajało wiedzę i będzie nawiązywała kontakty słowne z rówieśnikami- wzrośnie samoocena dziewczynki- dziecko uwierzy we własne możliwości- nastąpi rozwój sfer we wszystkich obszarachV. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃAby mój plan powiódł się, wyznaczyłam sobie następujące cele:- prowadzenie z dzieckiem ćwiczeń usprawniających motorykę narządów artykulacyjnych, ćwiczeń oddechowych oraz wywoływanie głosek- wspomaganie rozwoju dziecka we wszystkich jego sferach- doskonalenie percepcji słuchowej (ćwiczenia rytmiczne, zabawi instrumentami)- wsparcie emocjonalne we wszelkich działaniach dziecka- zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa oraz miłej i serdecznej atmosfery- usprawnienie spostrzegawczości wzrokowo – ruchowej- zachęcanie rodziców do współpracy- integrowanie z grupą rówieśniczą, rozwijanie umiejętności współpracy z rówieśnikamiAby zrealizować powyższe cele trzeba podjąć pewne działania w przedszkolu i w rodzinie. Większość tych działań podjęłam od początku pracy z dzieckiem. Dały one pozytywne następujące działania naprawcze:- nawiązałam dobry kontakt emocjonalny z dziewczynką- podjęłam współpracę z logopedą i Ania została objęta terapią logopedyczną na terenie przedszkola- włączyłam rodziców do współpracy- kontynuowałam współpracę z Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczną w Turku- dostosowałam wymagania edukacyjne do możliwości dziecka- planowałam zadania w taki sposób aby osiągnąć choć minimalny sukces- doprowadzenie do tego, aby Ania była zaakceptowana przez rówieśników i prawidłowo funkcjonowała w grupie- prowadzenie działań rozwijających poczucie bezpieczeństwa i akceptacji:• angażowanie dziecka do działań praktycznych, w pracę na rzecz grupy aby poczuła się doceniana i pełnowartościowa• ustne pochwały za osiągnięcia wobec całej grupy• częste stosowanie pozytywnych motywacji• podnoszenie samooceny dziecka- poświęcenie dziecku więcej uwagi i czasu- częste kontakty i konsultacje z matką dziecka- kontynuowanie pracy z dzieckiem w domuPodjęłam także działania profilaktyczne:- rozmowa z dziećmi, uczulenie na to aby niewyśmiewani się z koleżanki- wzmacnianie wiary dziecka we własne możliwości- niewyręczanie Ani w czynnościach samoobsługowych takich jak ubieranie się- prowadzenie pracy indywidualnej z dzieckiem- wykonywanie ćwiczeń zalecanych przez logopedę- stała współpraca z matką dzieckaVI. WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃPierwszym z moich oddziaływań było spotkanie z matką i uświadomienie jej znaczenia istniejącego problemu. Zachęciłam ją do współpracy ze mną i z logopedą w celu pomocy dziecku mającej na celu zlikwidowanie istniejącego problemu. Ustaliłam z mamą, że dziewczynka będzie objęta na terenie przedszkola nieodpłatną pomocą logopedyczną. Mama obiecała, że będzie sumiennie wykonywać z Anią zadane przez logopedę ćwiczenia. Na bieżąco konsultowałam się z logopedą w sprawie wykonywania ćwiczeń z Anią przeze mnie. Według zaleceń Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej wzmacniałam pozytywnie za najmniejsze próby mówienia, zachęcając swoją osobę do mówienia, stosowałam krótkie, konkretne komunikaty, zachęcałam ale nie wymuszałam mówienia, angażowałam w aktywność nie wymagając mówienia, starałam się zminimalizować lęk dziecka przed przedszkolem, zajęcia przerywałam krótkimi ćwiczeniami oddechowymi. Jedną z form współpracy z mamą Ani był jej udział w zajęciach otwartych. Dawało jej to możliwość obserwacji dziecka na tle grupy, poznanie moich metod pracy, postępów córki oraz zrozumienie jak ważny jest właściwy kontakt z rówieśnikami. Systematycznie zaczęłam prowadzić z Anią pracę indywidualną korygującą zaburzone funkcje. Opracowywałam konspekty zajęć oraz karty ćwiczeń do pracy z dzieckiem w domu. Wspólnie z mamą ustaliłam ujednolicenie działań w domu i zaleceń poradni stymulowałam ogólny rozwój psychoruchowy: rozwijanie sprawności manualnej, grafomotorycznej, usprawnienia pamięci słuchowej, usprawnienia koordynacji wzrokowo – ruchowej, percepcji wzrokowej oraz słuchowej. Prowadziłam z Anią ćwiczenia logopedyczne oraz zajęcia EFEKTY ODDZIAŁYWAŃSystematyczna, żmudna praca z Anią oraz prawidłowa współpraca z matką dziecka przyczyniła się do sukcesu podjętych działań. Ania najpierw zaczęła mówić szeptem, później pojawiły się prawidłowo artykułowane dźwięki mowy i wymawiane głośno wyrazy. Zostało zlikwidowane zaburzenie, co pozwoliło jej nawiązywać kontakty słowne z rówieśnikami. Ania uwierzyła we własne możliwości, wzrosła jej samoocena. Pomimo początkowych trudności w nawiązywaniu kontaktu werbalnego, nawiązywała kontakt emocjonalny. Dobrze czuła się w swojej grupie, z chęcią bawiła się z nimi, a one z kolei nie unikany jej. Nauczyła się również wytrwałości i cierpliwości w wykonywaniu zadań do końca, co dało jej wiarę we własne możliwości. Dostosowywanie wykonywanych zadań do możliwości dziecka, docenianie efektów, częste chwalenie motywowało ją do dłuższego skoncentrowania uwagi, większej staranności przy wykonywaniu zadań. Potrafiła już sama przygotować się do ćwiczeń gimnastycznych, ubierała się samodzielnie choć wykonywała te czynności dłużej niż rówieśnicy ale samodzielnie. Nastąpił zauważalny rozwój we wszystkich sferach rozwojowych dziecka. Znacznie poprawiła się sprawność manualna i grafomotoryczna dziecka, koordynacja wzrokowo – ruchowa, słuchowa oraz usprawnienie mowy. Dziewczynka ponownie została skierowana do poradni celem dla mnie sukcesem było orzeczenie z poradni, że Ania osiągnęła dojrzałość szkolną i jest zdolna do pojęcia nauki w kl. I – szej. Dużym osiągnięciem było mnie było nawiązanie konstruktywnej i systematycznej współpracy z mamą Ani, która chętnie stosowała się do moich wskazówek. Mama dziewczynki musi nadal pomagać Ani i pracować z nią systematycznie. Dziecko nadal musi być kontakcie z logopedą. Ale najważniejsze jest to, że przez wspólną pracę i współpracę udało nam się osiągnąć ogromny sukces jakim było zlikwidowanie problemu. Wkraczając w progi szkolne Ania posiadała wiadomości i umiejętności na poziomie swojego wieku. Zadowalająco radzi sobie obecnie z nauką w szkole.

dziecko z mutyzmem wybiórczym w przedszkolu